Marleen van der Vliet werkt als coach voor startende leerkrachten op verschillende scholen in Rotterdam. In deze blog laat ze zien waarom voorlezen een ‘must’ in iedere groep is, en welke voordelen voorlezen heeft. Voorlezen is niet alleen erg gezellig, maar in vele opzichten heel nuttig.
Er hoeft vast niet aan je uitgelegd te worden dat voorlezen belangrijk is. En toch ga ik je vragen of je wel echt élke dag voorleest. Of hoe vaak je, misschien wel uit gemak, toch kiest voor een filmpje op het digibord in plaats van een voorleesboek? Ik ga je proberen uit te leggen dat voorlezen veel meer voordelen heeft dan alleen het vergroten van leesplezier en hoop dat jij er de komende weken wat vaker voor kiest om een boek te pakken….. Goed voorbeeld doet ten slotte goed volgen!
Woordenschat
Allereerst is voorlezen natuurlijk ontzettend belangrijk voor de taal- en woordenschatontwikkeling. Wist je dat kinderen die vanaf hun geboorte dagelijks voorgelezen worden, in hun eerste vijf levensjaren in aanraking komen met ongeveer 300.000 extra woorden?! (lezen.nl, Logan et al, 2019) Door voor te lezen komen kinderen in aanraking met woorden die ze eerder nog niet tegen zijn gekomen en misschien in hun leefomgeving ook niet tegen zullen komen. Woon jij in een stadse omgeving, dan is de kans dat je een eekhoorntje tegen het lijf loopt niet zo groot. Maar in een gemiddeld boek over de herfst is het best aannemelijk dat je zo’n schattig beestje met zijn mooie pluimstaart tegen komt.
Naast woordenschat helpt voorlezen bijvoorbeeld ook bij het ontwikkelen van de zinsbouw en het langer maken van zinnen. En wat dacht je van rijmen? Er zijn veel kinderboeken te vinden op rijm waardoor de kinderen in aanraking komen met dit principe. Op deze manier herkennen ze rijmwoorden sneller en kunnen ze deze toepassen. Kinderen die van jongs af aan worden voorgelezen ontwikkelen een voorsprong (of minder grote achterstand) op het vlak van taalontwikkeling.
Betekenis van letters
Al op vroege leeftijd leren kinderen door voorlezen dat de letters en woorden die op papier staan een betekenis hebben. Samen met dit besef komt de ontluikende geletterdheid op gang. Dit nemen ze mee in hun eigen leesontwikkeling doordat ze sneller door hebben dat ze ook zelf aan de slag kunnen met deze letters en woorden. Maar niet alleen voor jongere kinderen is voorlezen van groot belang. Ook als kinderen zelf al kunnen lezen is dit nog van grote meerwaarde. Door regelmatig voorgelezen te worden zijn kinderen beter in staat om de inhoud van een tekst te begrijpen, ze leren beter luisteren en het komt ten goede aan hun concentratievermogen. Daarnaast wordt de voorgelezen tekst door een kind omgezet in informatie en om dit te doen moet je je kunnen concentreren. Hoe vaker hiermee wordt geoefend, hoe beter dit wordt getraind . Het vergroten van concentratievermogen heeft weer een positief effect op alle andere vakken.
Sociaal emotionele ontwikkeling
Ik kan me voorstellen dat dit niet het eerste is waar je aan denkt bij voorlezen, en toch zijn er ook sociaal emotioneel voordelen. Stel je eens voor, alle kinderen zitten op hun eigen plekje terwijl jij als juf of meester lekker voorleest. Er is rust in je klas, iedereen zit lekker te luisteren en misschien mogen de kinderen tijdens het voorlezen wel eten of kleuren. Samen met de klas wegdromen in een boek vol fantasie, avontuur of misschien duiken jullie met elkaar wel in het verhaal van een andere klas. Samen een verhaal beleven versterkt de band. De sociaal emotionele ontwikkeling bij voorlezen gaat echter verder dan een knus moment met elkaar. De inhoud van een boek kan ook perfect aansluiten bij verschillende situaties en gevoelens zoals vriendschap, verdriet of bijvoorbeeld rouw. Voorlezen kan een mooie manier zijn om moeilijke onderwerpen te bespreken.
De juiste keuze
Er zijn een een heleboel criteria te bedenken die van invloed kunnen zijn op de keuze van een voorleesboek. Welk boek sluit aan bij het thema waar je nu over werkt? Wat speelt er in je klas? Welk niveau kunnen jouw kinderen aan? Werk je bijvoorbeeld over een winters thema, dan zou je ervoor kunnen kiezen om je voorleesboek hierbij aan te laten sluiten. Denk bijvoorbeeld aan een boek over de winterslaap van dieren waarbij kinderen leren dat dieren in de winter geen voedsel kunnen vinden en daarom een winterslaap houden of aan Boer Boris in de sneeuw waarbij niet alleen van alles geleerd wordt over de gevolgen van de winter op de boerderij, maar de leerlingen ook direct met rijmen bezig zijn.
Afgelopen jaar heb ik in mijn groep (groep 4 SBO) het boek Spekkie en Sproet, raadsels op het cruiseschip voorgelezen. De school waar ik toen werkte stond in de Rotterdamse Tarwewijk. Als we de straat uitliepen stonden we aan de kade waar we aan de overkant de SS Rotterdam konden zien liggen. Niet alleen was het voor de leerlingen extra interessant om een verhaal te horen over iets dat zo dichtbij was, ook hebben we veel woorden kunnen leren die hier direct mee te maken hadden: de kade, een hut, het cruiseschip.
Wat ook helpt is om de leerlingen een onderwerp te laten bedenken waar zij graag over voorgelezen willen worden. Welke onderwerpen vinden zij leuk? Hebben ze hier misschien zelf een boek over kunnen vinden? Op die manier krijg je ook de kinderen mee die in eerste instantie misschien wat minder enthousiast zijn.
Inspiratie
Ben je op zoek naar inspiratie voor nieuwe kinderenboeken? Loop eens je lokale bibliotheek binnen of volg het kinderboekenjournaal, zij delen tips voor boeken van 0 tot 12 jaar op Facebook, Instagram en hun eigen site. En ken je de boekenbingo van het ministerie van boekenzaken? Een ideaal manier op kinderen in aanraking te laten komen met allerlei verschillende soorten boeken. Wil je zien hoe ik boeken in het onderwijs in zet? Volg me op instagram!