Inspiratieblog: Flexibele werkplekken

Meriël Bouwman is leerkracht op basisschool Sint Jan in Breezand en ambassadeur van Junioruniversiteit. Ze geeft les aan groep 3. Aan het begin van het schooljaar poste ik op instagram een foto van mijn lokaal. Op deze post kreeg ik meerdere reacties. Namelijk: ‘Kun je meer vertellen over jouw werkwijze?’, ‘Hoe ziet het onderwijs eruit?’ En: ‘Ik zie niet voor ieder kind een tafeltje, hoe doe je dat?’ Deze reacties waren voor mij de aanleiding om deze blog te schrijven.

Aansluiten bij groep 1-2 

Een paar jaar terug kreeg ik een groep 2-3 en daarna een enkele groep 3. De jaren daarvoor heb ik gewerkt in verschillende kleutergroepen. Toen ik met de groep 2-3 ging starten, en later met de enkele groep 3, dacht ik goed na over het vormen van deze groep. Met mijn kennis en ervaringen vanuit de kleutergroepen had ik een duidelijke visie voor ogen: In groep 3 moet spelend geleerd worden. Dit kan alleen als het lokaal daar ook voor ingericht is. Ik had het geluk dat ik met mijn groep in een kleuterlokaal kwam en ik zelf mocht bepalen hoe ik het lokaal ging inrichten.

Het lokaal

Een van de reacties op mijn instagram post was: ‘Zeker geen standaard groep 3 inrichting.’  Dit vond ik een interessante opmerking, want wat is een standaard groep 3 inrichting? Toen ik zelf rondkeek op onder andere Instagram zag ik veel lokalen voorbij komen met rijtjes met tafels. Veelal in tweetallen frontaal naar het bord. Dit is zeker niet wat je ziet als je in mijn lokaal binnenkomt. In mijn lokaal is de kring de basis van de klas. Deze staat in het midden en wordt gevormd door vaste banken. In de kring zitten we veel gedurende de hele dag. De kring is er voor sociale momenten, maar ook zeker voor instructies. Ik doe namelijk alle instructies in de kring. Verder zijn er in het lokaal verschillende soorten werkplekken te vinden. Een groepje tafels met stoelen, maar ook werkplekken langs het raam met poefen en tafels met wiebel krukken.

Instructies in de kring

Hoe gaat dat dan met alle instructies in de kring, hoor ik je denken. De kinderen zijn vanuit de kleutergroepen bij ons op school gewend om te werken vanuit de kring. Dit trek ik in groep 3 door. Het aanbieden van de nieuwe letter, maar ook het lezen van woordrijtjes gebeurt in de kring. Ook bij rekenen zitten we in de kring. Ik gebruik bij mijn instructies veel concreet materiaal, dit is goed zichtbaar in het midden van de kring. Het digibord staat bij de kring, zodat ik steeds het bord kan gebruiken of kan betrekken in mijn instructie. Ik werk veel met wisbordjes. De kinderen kunnen deze op schoot gebruiken. Als ik andere materialen gebruik die niet stevig genoeg zijn voor op schoot, laat ik de kinderen geregeld plaatsnemen achter de bank. Zij zitten dan op hun knieën op de grond bij de bank en gebruiken de bank als tafel. Dit gaat super! Ook opdrachten in tweetallen doe ik op deze manier. Zo heb ik tijdens mijn instructie de kinderen dichtbij en zie ik gelijk waar het goed gaat of waar nog meer aandacht nodig is.

Verwerking

In mijn groep werken de kinderen weinig op papier. Ik maak maar voor een gedeelte gebruik van werkboeken. De kinderen hebben veel ruimte voor spel. De verwerking die wel gemaakt wordt in werkboeken gebeurt natuurlijk wel aan tafel. In mijn groep heb ik op dit moment 25 werkplekken en op dit moment heb ik 20 kinderen in de klas. Er is dus voldoende ruimte voor ieder kind. De kinderen kiezen zelf waar zij willen zitten met het maken van het werk. Zij hebben geen vaste tafel. In de grote wandkast in de klas hebben alle kinderen wel een persoonlijke lade met daarin hun schriften. Uit deze lade pakken ze wat ze nodig hebben en dan zoeken ze een werkplek in de klas.

Gaat het dan nooit mis?

Ik heb geregeld de vraag gekregen van leerkrachten of dit dan nooit ‘mis’ gaat als kinderen hun eigen werkplek uitkiezen. Want niet iedereen kan naast elkaar zitten of niet alle plekken zijn geschikt voor bepaalde kinderen. Natuurlijk gebeurt dit bij mij in de klas ook! Maar juist dan wordt het interessant. Ik heb namelijk met de kinderen geregeld gesprekken over het kiezen van de juiste werkplek. Waar zit je fijn? Wat werkt voor jou? Het kan heel gezellig zijn met je vriend of vriendin, maar als je werk dan niet af komt, is het misschien niet de beste plek. De kinderen leren door deze ervaringen op te doen wat voor hen een goede plek is om te werken. Ook bied ik de kinderen altijd aan dat ze voor extra instructie bij mij aan de kring tafel mogen komen zitten. Dit is meestal een vrije keuze, maar ik nodig ook kinderen bij mij uit, als ik weet dat ze nog extra instructies kunnen gebruiken. De kinderen kiezen bij mij in de klas steeds een werkplek voor dat werkmoment en dus niet voor de gehele dag. Zo kan een kind bij rekenen bij mij aan de kring tafel komen zitten, maar met schrijven bijvoorbeeld graag op een wiebelkruk zitten.

Voordelen 

Voor mij is het werken met flexibele werkplekken een fijne manier om te werken. Doordat er beweging in de dag zit, zitten kinderen niet de gehele dag op dezelfde plek, met dezelfde buur, verloopt het werken meestal heel harmonieus. Bij ons op school zijn de kinderen vanuit de kleuters gewend om geen eigen plek te hebben, hier hoeven zij dus ook niet aan te wennen. Op andere momenten in de klas, zoals tijdens het spelen of knutselen, is er nooit strijd dat er iemand op de plek van iemand anders zit, omdat de plekken van ons allemaal zijn. Ook heb ik gemerkt dat het grootste gedeelte van de kinderen goed met deze werkwijze om kan gaan. Een enkele keer heeft een kind wel behoefte aan een vaste plek. Dit is dan ook altijd haalbaar en bespreekbaar met de rest van de klas. En natuurlijk het allergrootste voordeel van deze manier van werken is voor mij dat ik ruimte heb. Ruimte voor speelhoeken. Want spelen in groep 3, dat vind ik zó belangrijk! 

Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren om in jouw groep ook aan de slag te gaan met flexibele werkplekken. Als je na het lezen van deze blog nog een vraag hebt, kun je deze altijd aan mij stellen. Je kunt mij vinden op Instagram als @jufmeriel. Op Instagram neem ik je geregeld mee mijn groep in.