Reina Loonstra is leerkracht van groep 6/7 op CBS de Eker in Anjum. Ze heeft een grote liefde voor het kinderboek. In haar vrije tijd leest ze dan ook graag jeugdliteratuur. Die liefde voor lezen deelt ze met de kinderen in haar klas. Reina merkte aan het begin van het schooljaar dat ze in haar klas niet zo enthousiast waren wanneer er lezen op het programma stond. Kinderen stonden regelmatig bij de boekenkast of bladerden maar een beetje in hun boek, zonder ook maar één letter te lezen. Reina besloot er alles aan te doen om hen het plezier in lezen terug te laten vinden. Nu, een halfjaar later, ziet ze een hele andere leescultuur in haar klas. Ben je nieuwsgierig hoe zij dat heeft aangepakt? Ze vertelt het in deze blog.
In mijn eerdere blog heb ik het belang van leesbevordering toegelicht. Daarin heb ik de leescirkel van Aidan Chambers geïntroduceerd en de stappen rondom het lezen en selecteren uitgelegd. In deze blog ga ik dieper in op het stukje ‘Reageren’ en ‘De helpende volwassene’.
Reageren
Het allermooiste wat je als leerkracht kunt bereiken op het gebied van leesbevordering is dat het kind een positieve leeservaring opdoet. Dat het kind een boek gelezen heeft en datzelfde boek nog een keer wil lezen of een nieuw deel uit de serie pakt om in verder te lezen. Je wilt eigenlijk zien dat kinderen steeds opnieuw beginnen aan de leescirkel. Want om een literaire lezer te worden, is het belangrijk dat je voortdurend blijft lezen. Na het lezen van een boek is het belangrijk dat kinderen het allemaal even kunnen laten bezinken, dat ze na kunnen denken wat het boek met hen deed of wat ze ervan vonden. Wanneer kinderen een boek hebben gelezen, willen ze hun ervaring graag delen met iemand anders. In mijn klas laat ik hen na het lezen van een boek een formulier invullen. Tijdens het invullen kunnen ze hun gedachten over het boek op papier zetten. Het laat hen even stilstaan bij wat ze hebben gelezen. De formulieren worden gebundeld en zo ontstaat er gedurende het schooljaar een leesdossier. Wanneer de kinderen terugbladeren in het leesdossier komen vaak de gevoelens bij een bepaald boek weer naar boven.
In gesprek
Lezen is een sociale activiteit. Het is belangrijk dat er op een serieuze manier over boeken gesproken wordt in de klas. Dat betekent iets voor jouw rol als leerkracht. Laat zien hoe je het met elkaar kunt hebben over een gelezen boek. Laat horen welke taal je daarbij kunt gebruiken, waar je over kunt praten en hoe je naar de ander luistert. Maar het belangrijkste is om er tijd voor vrij te maken op het rooster waarin alle kinderen zich vrij voelen om hun gedachten met elkaar te delen.
Een aantal voorbeelden van vragen die je zou kunnen stellen na het lezen zijn:
● Wat vond jij het mooiste stukje uit het verhaal? Kun je uitleggen waarom je dat vindt?
● Waar heb je nog vragen over na het lezen van het verhaal?
● Is er iets dat je nooit in andere verhalen bent tegengekomen?
● Als jij een hoofdpersoon uit het boek kon zijn, wie zou jij dan kiezen?
● Als het verhaal lang geleden gebeurde, kan het dan nu nog gebeuren?
● Wat is de belangrijkste gebeurtenis in het verhaal?
● Past de stijl van de illustraties bij het verhaal?
● Zag je het einde van het verhaal aankomen?
● Heb je een mooie zin gelezen?
● Als de schrijver van het verhaal op bezoek komt, wat zou je hem/haar dan willen vragen?
● Wat zou je over dit verhaal aan je vrienden willen vertellen?
Helpende volwassene
Nu we alle aspecten van ‘de leescirkel’ van Aiden Chambers hebben uitgelegd, is het nu tijd voor het allerbelangrijkste: de helpende volwassene. Kinderen kunnen zelf selecteren, lezen en reageren, maar zonder de hulp van de helpende volwassene worden de kinderen geen goede, competente lezers en zit er over het algemeen weinig diepgang in. In jouw klas ben jij voor jouw kinderen die helpende volwassene. Maar wat voor soort lezer ben jij? Welke boeken en verhalen waren belangrijk voor jouw leesontwikkeling? Werd er thuis veel voorgelezen? Las je zelf als kind graag? Of juist niet? Al die dingen hebben invloed op jouw kijk op lezen. Leerkrachten die uit zichzelf dol zijn op lezen willen niets liever dan hun collega’s aansteken met het leesvirus.
De lezende leerkracht
De lezende leerkracht, daar herken ik mijzelf in. Als kind was ik al niet uit de bibliotheek te slaan en wanneer ik geld kreeg voor de kermis, liep ik door naar de plaatselijke boekhandel. Wanneer ik over boeken praat, begin ik te stralen. Ik word daar heel enthousiast van en deel mijn enthousiasme graag met mijn collega’s, maar ook zeker met de kinderen in mijn klas. Bij mij gaat dat automatisch en de kinderen in mijn klas worden, of ze dat nou willen of niet, aangestoken met het leesvirus. Wanneer jij als leerkracht lezen belangrijk vindt en dat uitstraalt naar de kinderen in jouw klas, zul je zien dat de kinderen dit enthousiasme over gaan nemen.
Voor kinderen werkt dat ook zo. Zij zullen positieve en negatieve leeservaringen opdoen. En juist dat is nodig voor hun leesontwikkeling. Ieder kind heeft een eigen voorkeur. De een leest graag fantasie en voor de ander kan het niet spannend genoeg. Wat die voorkeur is, gaan de kinderen ontdekken door verschillende genres te lezen. Als leerkracht kun je daarbij helpen door kinderen in aanraking te laten komen met die verschillende genres. Aan het eind van het schooljaar, als de leesdossiers flink gevuld zijn, kun je met de kinderen terugbladeren en ze laten ontdekken welke boeken hun persoonlijke voorkeur zijn.
Blijf op de hoogte
Er zijn voldoende manieren om als leerkracht op de hoogte te blijven van al het moois dat verschijnt ieder jaar. Door websites als Het Kinderboekenjournaal te bekijken of de Grote Vriendelijke Podcast te beluisteren, krijg je als leerkracht al een goed beeld over de boeken die verschijnen. Daag je collega’s en de kinderen op school uit om mee te doen aan de Boekenbingo en zie met eigen ogen wat dit doet voor het leesklimaat op school.
Je hoeft het als leerkracht allemaal niet alleen te doen. Help elkaar. Geef het leesklimaat een vaste plek op de agenda. Het hoeft niet elke vergadering aan bod te komen, maar het is fijn om met enige regelmaat met collega’s te sparren over het leesklimaat bij jou op school. Wissel leestips en activiteiten met elkaar uit en maak elkaar enthousiast. Dat enthousiasme straal je dan automatisch uit naar de kinderen. Als je nog een stapje verder wilt gaan, kun je ervoor kiezen om aan te sluiten bij een leesclub. Lees allemaal hetzelfde boek en bespreek dat met elkaar. Hiervoor kun je deze gratis download gebruiken! Je zult zien dat collega’s, ouders of andere geïnteresseerden er soms hele andere dingen uit halen. Door er met elkaar over in gesprek te gaan, ga je meer de diepte in.
Duik samen in een nieuw avontuur. Vergeet de wereld om je heen en geniet! #spreadthebooklove
Boekverslag