In groep 3 maken de kinderen de overstap van handelend rekenen naar formeel rekenen. Een van de rekendoelen die daarbij hoort is het memoriseren van de splitsingen tot en met 10. In de kleuterklas hebben ze kunnen oefenen met het handelend oplossen van splitsproblemen en het herkennen van kleine hoeveelheden. Wanneer kinderen hier veel mee hebben kunnen oefenen, kunnen zij in groep 3 de stap maken naar het memoriseren van de splitsingen. In deze blog vertelt Nadia (@kijkje.in.groep3) hoe ze dit aanpakt.
Aanbod vanuit de methode
In de methode die ik gebruik, komt splitsen twee keer aan bod. Eerst de splitsingen tot 5 en daarna de splitsingen tot 10. Op die twee momenten is er de hele week veel tijd om met de splitsingen te oefenen, maar dit is niet voldoende om de splitsingen te memoriseren. De kinderen hebben veel meer oefeningen nodig, anders blijven ze de splitsingen tellend oplossen.
Splitsen wordt in de methode voor het eerst aangeboden in de vijfde lesweek. In de weken daarvoor laat ik splitsen regelmatig terugkomen tijdens het automatiseerkwartiertje. Dit doe ik spelend en handelend, zoals de kinderen gewend zijn vanuit de kleuterklas. Ze gebruiken materiaal, werken samen en er wordt nog niets op papier gedaan. Het is voor hen daarna een haalbare stap naar het abstracte splitsen van hoeveelheden tot 5.
Vijf weken later worden de splitsingen tot 10 aangeboden in de methode. Die vijf weken laat ik niet onbenut. Elke week staat er tijdens de automatiseerkwartiertjes een splitsing centraal. Ik begin met de splitsing van 6 en werk toe naar de splitsing van 10. We beginnen de week handelend en aan het eind van de week worden er actiebladen en werkbladen toegevoegd. De kinderen gebruiken altijd materiaal om de splitsing zichtbaar te maken. Hiervoor gebruik ik blokjes of steentjes. Eerste kijken we klassikaal naar de verschillende splitsingsmogelijkheden van een hoeveelheid. Ik doe dit voor op het bord en de kinderen doen met hun eigen materiaal, aan hun eigen tafel, mee. Gedurende de week spelen we spelletjes waarbij de splitsing geoefend wordt. Een oefening die voor veel leerplezier zorgt en vrij eenvoudig uit te voeren is, is de volgende: de kinderen nemen allemaal dezelfde hoeveelheid blokjes in hun handen, en kiezen zelf hoe ze de hoeveelheid over hun beide handen verdelen, ze lopen door de klas, laten één hand open aan een klasgenoot zien en deze bedenkt hoeveel blokjes er in de andere hand zitten. Deze oefening heb ik dit schooljaar heel veel ingezet en elke keer met veel succes!
Extra oefeningen
Na al deze weken oefenen komt het splitsen weer aan bod in de methode en dit jaar heb ik gemerkt dat de kinderen na al die weken oefenen veel splitsingen al uit het hoofd kunnen uitrekenen. Vanaf nu ga ik iets minder intensief oefenen met de splitsingen, maar het komt nog wel met regelmaat terug tijdens het automatiseren of tijdens de starttaak aan het begin van de dag. Ook ga ik nu met de kinderen ontdekken dat de splitsingen helpen bij het uitrekenen van min- en plussommen.
De kinderen vinden het heel leuk om te oefenen met de splitsingen. Van dit plezier maak ik graag gebruik. Tijdens de speelmomenten staan er bijvoorbeeld splitsspellen klaar van De Rekenhoek en van Rondje Rekenspel. Ook zet ik regelmatig actiebladen van Junioruniversiteit in, actiebladen rekenen start groep 3 en midden en eind groep 3, om het splitsen te oefenen. In de tweede helft van het jaar mogen de kinderen zelfstandig oefenen in splitsboekjes. De kinderen werken op hun eigen tempo aan de splitsingen. Om het memoriseren te stimuleren krijgen de kinderen een splitskaart waarop zij per splitsing een sticker kunnen verdienen. Wanneer zij een splitsing gememoriseerd hebben, mogen zij dit laten horen. Met flitskaartjes check ik of de kinderen de splitsing vlot kunnen benoemen, wanneer dit zo ik krijgen zij een sticker op hun splitskaart. De splitskaart vind je hier als gratis download zodat je deze ook kunt inzetten in je eigen groep. Tegen de tijd dat het springen over het tiental wordt aangeboden, zitten veel splitsingen er al goed in!
Het splitsen gaat niet alle kinderen makkelijk af. Het is belangrijk om dan te onderzoeken of de voorwaarde wel aanwezig zijn. Kan het kind kleine hoeveelheden (tot 6) herkennen zonder te tellen? Wordt een splitsprobleem zelfstandig herkend? Een splitsing is geen min- of plussom. Er komt niets bij en er gaat niets af. En soms heeft een kind meer tijd nodig om de stap naar het abstracte en formele rekenen te maken. Veel oefenen, spelletjes spelen en actiebladen gebruiken werkt dan heel goed.
Nadia Kuipers is leerkracht in groep 3 op obs De Globe in Rotterdam en ambassadeur van Junioruniversiteit. Heb je vragen naar aanleiding van deze blog? Stuur dan gerust een berichtje naar @kijkje.in.groep3.