Inspiratieblog: buiten leren

Het is lente! De vogeltjes fluiten, de dagen worden langer en de zon laat zich meer zien. De tijd waarin het drukker wordt in het planten- en dierenrijk, maar ook wij mensen trekken er steeds meer op uit. Niet alleen in onze vrije tijd, maar ook tijdens onderwijstijd willen we extra genieten van dit seizoen. In deze blog wil Nena Heesakkers, ambassadeur bij Junioruniversiteit en leerkracht bij Stichting Rijdende School, je meer vertellen over de voordelen van buiten leren.

Buitenspelen is gezond

Laten we beginnen met het belang van buitenspelen. Naast dat kinderen hun energie kwijt kunnen, is het ook goed voor de motorische ontwikkeling. Ze ervaren hoe het is om verschillende bewegingen te maken en worden er steeds behendiger in: rennen, springen, klimmen, balanceren, glijden, gooien, mikken, vangen en ga zo maar door. Wanneer kinderen tijdens buitenspel in contact komen met andere kinderen ontwikkelen ze ook hun sociale en emotionele vaardigheden. Ze leren samenwerken, maar ook hoe het voelt om te winnen of te verliezen en hoe zij zelf en anderen daarmee omgaan. Buitenspelen heeft ook een positief effect op het concentratievermogen en de leerprestaties van kinderen. Kinderen die vaak buitenspelen, hebben over het algemeen een betere hersenontwikkeling en een groter leervermogen dan kinderen die dit minder doen.

De ontwikkeling van de hersenen

De hersenen ontwikkelen zich totdat je ongeveer vijfentwintig bent. Bij de geboorte zijn bijna alle zenuwcellen al aanwezig. Na de geboorte gaan je hersenen steeds beter werken door nieuwe en snelle verbindingen te maken. Niet het aantal hersencellen zijn van groot belang voor het leren, maar het maken van nieuwe verbindingen en het aanleggen van netwerken in de hersenen. In de kindertijd zijn hersenen erg gevoelig voor prikkels en nieuwe dingen. Kinderen leren daardoor van nature gemakkelijker en sneller. De verbindingen nemen zo snel toe dat de hersenen tussen het tweede en het vierde levensjaar explosief groeien. Het stimuleren van het versterken van deze verbindingen is op de basisschool extra belangrijk. Vanaf ongeveer twaalf jaar begint, tijdens de puberteit, als het ware het snoeien in de hersenen. De verbindingen tussen zenuwcellen die niet actief zijn verdwijnen. De verbindingen die veel worden gebruikt, worden juist versterkt. Het herhalen en automatiseren van lesstof is daarom zo belangrijk. Je hebt misschien weleens gehoord van het geitenpaadje wat een snelweg wordt. Een prachtig metafoor om visueel te maken waarom we in het onderwijs herhalen. Door het herhalen op verschillende manieren te doen, door steeds over dat weggetje te gaan, kunnen gebieden in de hersenen steeds beter samenwerken. Hierdoor worden namelijk die verbindingen versterkt en zorgen we ervoor dat deze behouden blijven, zodat er een sterke basis ligt voor het kind de overstap maakt naar het voortgezet onderwijs.

Bewegend leren

Tijdens het buitenspelen zijn kinderen aan het bewegen en daarbij worden dus diverse ontwikkelingsgebieden gestimuleerd. Naast de tijd die buitenspelen op ons rooster staat, proberen we ook steeds meer bewegend te leren op de overige tijden van het rooster. We integreren bewegen in het ontwikkel- en leerproces van kinderen en combineren dit met bestaande activiteiten en lessen. We noemen dit bewegend leren. Nou lijkt het alsof we voor bewegend leren altijd naar buiten moeten, maar dat is zeker niet het geval. In projecten van Junioruniversiteit zijn activiteiten opgenomen waarbij bewegend leren centraal staat. Wat dacht je van de activiteit Wie-o-wie uit het project Emoties en het brein voor de start in groep 3 waarbij kinderen de getalbeelden tot en met twintig vlot moeten herkennen. In het groep 4 project De wonderen van het bos oefenen de kinderen buiten de spellingegel bij lange en korte klanken met de activiteit Boswoorden.

Buitenlessen

Neem de bewegend leren activiteiten uit de projecten mee naar buiten. Zoals de activiteit De rol van bloemen uit het project De geheimen van bomen voor groep 5-6 waarbij de kinderen de tafelsommen automatiseren. Deze activiteit is overigens ook goed in te zetten voor groep 7 en 8, want herhaling is nooit verkeerd.

Ik wil je ook uitdagen om andere activiteiten uit de projecten buiten uit te voeren. Oefen de tientallen met de activiteit Tientallen uit het pakket actiebladen voor midden en eind groep 3.

Een andere tip is het Spellenpakket Koningsdag. Binnenkort is het weer Koningsdag. Op veel scholen worden dan de Koningsspelen gehouden. Laat je inspireren door dit spellenpakket waarin spel gecombineerd wordt met lesdoelen.

Praktische tips

Tot slot wil ik je nog een aantal praktische tips meegeven om buiten leren zo gemakkelijk en snel mogelijk in te zetten in jouw groep. Ook als je geen gebruik maakt van de producten van Junioruniversiteit.
Denk vooral niet te moeilijk. Een variant van het spel ‘Ren je rot’ is snel en makkelijk in te zetten. Laat de kinderen rennen naar een letterfamilie, een spellingscategorie of verspreid de provincies over het schoolplein en noem een plaatsnaam. Stoepkrijt is handig materiaal om bij de hand te hebben. Bij ‘Ren je rot’ kan de leeropbrengst namelijk niet bij iedereen even hoog zijn, ondanks dat alle kinderen aan het bewegen zijn. Geef ieder kind een stuk stoepkrijt en zet één (of meer) van de volgende lesideeën in:

● Schrijf een woord bij de geleerde letters;
● Schrijf een woord bij de betreffende spellingscategorie;
● Verplaats het dictee naar buiten;
● Verspreid getalkaarten en laat de kinderen bij elk getal een ander soort som opschrijven;
● Herhaal topografie door de kinderen bij de provincies plaatsnamen op te laten schrijven. Dit kan natuurlijk ook bij de landen van Europa of van een ander continent;
● Laat de kinderen een tijdlijn maken en ze de gebeurtenissen uit de geschiedenisles hierop plaatsen.

Wil je meer tips om tijd te maken om met de klas naar buiten te gaan? Lees dan ook de inspiratieblog van ambassadeur Nadia Kuipers, die geeft je vijf tips om vaker met je klas naar buiten te gaan! Ik hoop je te hebben geïnspireerd om meer momenten op te zoeken om activiteiten buiten uit te voeren. Wil je meer van mijn onderwijs zien? Neem dan een kijkje op mijn Instagrampagina @juf.nena.